INDUSTRY 4.0 – wyniki badania GFKM
Czym jest Industry 4.0?
Pojęcie Industry 4.0, nawiązujące do Czwartej Rewolucji Przemysłowej, przestaje być odległą koncepcją, ale warunkiem niezbędnym. Nie tylko do sukcesu, ale i utrzymania się na rynku. Kryje się za tym nie tyle inwestowanie w nowe technologie, co rewolucja w sposobie zarządzania nowymi rozwiązaniami technologicznymi – od tych dotyczących robotyzacji produkcji, przez rozszerzoną rzeczywistość, aż po sztuczną inteligencję czy Big Data.
W ciągu ubiegłych miesięcy Gdańska Fundacja Kształcenia Menedżerów przeprowadziła badanie na ten temat. Daje nam ono odpowiedzi na to, jaka jest obecna sytuacja, jak wyglądają nadzieje oraz czego się obawiają menedżerowie w obliczu Industry 4.0.
Czy wyniki badania są wiarygodne?
Badanie było przeprowadzone na zarządcach małych i średnich firm, z których ok. połowa zatrudnia ponad 250 pracowników. Stosują oni i planują wdrażanie rozwiązań Industry 4.0, są osobami decyzyjnymi. Reprezentują ludzi, którzy mają ogromny, bezpośredni wpływ na rozpowszechnianie się i stosowanie rozwiązań Industry 4.0. To wszystko sprawia, że ich opinie i plany są w tym kontekście tak istotne.
Jak wygląda obecna sytuacja Industry 4.0?
Uczestnicy badania nie pozostawiają złudzeń, że obecnie największą popularnością w użytkowaniu cieszy się m. in. szeroko pojęte Cyberbezpieczeństwo i Automatyzacja Procesów Biznesowych. Skąd to może wynikać?
Tak wysoki wynik cyberbezpieczeństwa nie powinien dziwić biorąc pod uwagę tak częste wzmianki w mediach o wyciekach danych, oprogramowaniu szpiegującym czy surowych konsekwencjach prawnych związanymi z brakiem zapewnienia ochrony danych. Można więc śmiało założyć, że w przyszłości popularność cyberbezpieczeństwa nie upadnie, a będzie tylko rozwijane.
Natomiast automatyzacja procesów biznesowych jest na tyle uniwersalna, że pozwala na maksymalne wykorzystanie zasobów i znaczące podniesienie efektywności dowolnego aspektu w firmie. Coraz więcej firm automatyzuje procesy i będzie dalej to robić z sukcesem.
Kto używa rozwiązań Industry 4.0?
Dane zgromadzone przez GFKM wskazują, że najwięcej rozwiązań Industry 4.0 wykorzystuje sektor produkcji. Niemal 68% wymienionych w ankiecie rozwiązań jest już przez ten sektor wdrożone, a kolejne 20% ma zacząć być stosowane w ciągu najbliższych 3 lat. Uwidacznia to, jak bardzo jest produkcja związana z wdrażaniem rozwiązań 4.0. Są one niezbędne dla utrzymania się i rozwoju tego sektoru we wszystkich firmach.
Po drugiej stronie barykady stoi… HR i Marketing. W obu jest stosowane obecnie ok. 10% technologii Industry 4.0, a ponadto oba sektory nie mają zamiaru wprowadzić ponad 50% z proponowanych rozwiązań technologicznych. Czy może to oznaczać, że sektory nie wykorzystują obecnie w pełni możliwości, które daje czwarta rewolucja przemysłowa? Taką hipotezę nasuwają odpowiedzi ankietowanych.
Jak wygląda Industry 4.0 przyszłości?
Jakie rozwiązania Industry 4.0 będą stosowane w najbliższej przyszłości? To pytanie zostało zadane przez GFKM i prym wśród odpowiedzi wiedzie robotyzacja produkcji wraz z integracją systemów IT.
Wykres 1: Planowane w najbliższym czasie (3 lata) technologie Industry 4.0
Natomiast w nieco dalszej przyszłości na pierwszy plan wychodzą bardziej futurystycznie brzmiące rozwiązania, takie jak komunikacja między maszynami czy Big Data.
Wykres 2: Planowane, przyszłe (więcej niż 3 lata) technologie Industry 4.0
Kim będą następni użytkownicy rozwiązań Industry 4.0?
Pewne sektory, mimo, że obecnie nie stosują zbyt wiele rozwiązań Industry 4.0, mają wielkie plany, które ich z pewnością nie wykluczają. Do nich zalicza się m. in. Logistyka i Utrzymanie ruchu, które w przyszłości planują wprowadzić ponad 60% zaproponowanych w ankiecie technologii. Szykuje się więc rewolucja w transporcie i planowaniu, które będą coraz bardziej czerpać z nowych rozwiązań technologicznych.
Czy jesteśmy gotowi na Industry 4.0?
Przedsiębiorcy odpowiadali na to pytanie w odniesieniu do różnych wymiarów – jednak należy zauważyć, że we wszystkich wymiarach średnia odpowiedzi utrzymała się między odpowiedziami „przeciętnie”, a „dobrze”. Można to traktować zarówno jako szansę na sprawne wprowadzanie następnych rozwiązań, jak i niepokojący fakt, że żaden wymiar nie został oceniony lepiej niż „dobrze”.
Najlepiej został oceniony wymiar technologiczny i przywództwa. Najniżej – kultura organizacyjna i kompetencje. Może to dawać obraz ich jakości i mówić o kondycji firm – oceniają swoje rozwiązania technologiczne dość dobrze, są zarządzane przez prawdziwych liderów – jednak pod kątem bardziej „miękkim”, organizacyjnym, firmy nie są dobrze przygotowane na te rozwiązania, a kompetencje pracowników często nie nadążają za wzrostem wymagań. Szybkim wzrostem, który wymusza równie sprawny rozwój, grożąc utratą miejsca na rynku.
Wykres 3: Ocena gotowości firmy do wdrożenia rozwiązań Industry 4.0
Co hamuje Industry 4.0?
Nowe technologie wcześniej czy później będą wkraczać do życia, w tym biznesowego. I stosowanie ich wcześniej jest olbrzymią przewagą konkurencyjną. Co sprawia, że tyle firm z niej nie korzysta?
Menedżerowie firm wskazują jako główny powód niepewność dotycząca opłacalności inwestycji i brak odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Niepewność dotycząca inwestycji wydaje się naturalna, jako, że rozwiązania typu Industry 4.0 należą do kosztownych i zdecydowanie się na nie może się wiązać z pewnym ryzykiem.
Nawiązanie do nie wystarczających kwalifikacji pracowników pojawiło się już w badaniu, pod postacią braku gotowości do wprowadzania Industry 4.0 pod względem kompetencji. Podkreśla to, że istnieją problemy z nadążaniem za wyzwaniami narzucanymi przez Industry 4.0.
Wykres 4: Największe trudności w firmie we wdrożeniu Industry 4.0
Czym się różnią kompetencje kadry menedżerskiej od inżynierskiej?
W którą stronę powinny się rozwijać?
Oprócz najbardziej oczywistych różnic, związanych z posiadaniem różnej, specjalistycznej wiedzy, badanie uwidoczniło różnice między kompetencjami obu kadr. Pokazuje też, że obecne, najlepiej wykształcone kompetencje nie do końca się pokrywają z tymi kluczowymi dla Industry 4.0.
Menedżerowie cechują się umiejętnością pracy pod presją, rozumieniem procesów biznesowych i nastawieniem na podnoszenie efektywności. Są to z pewnością cechy przydatne przy wprowadzaniu Industry 4.0. Jednak – jak pokazuje badanie – brakuje tu kluczowej, umiejętności zarządzania zmianą. Niemal połowa respondentów jest zdania, że jest ona konieczna dla kadry menedżerskiej, aby efektywnie wdrażać rozwiązania Industry 4.0. Co więcej, była ona oceniona jako relatywnie nisko wśród kompetencji menedżerów. Konieczne jest więc rozwinięcie jej, aby móc nadążać za zmianami technologicznymi.
Dla inżynierów inne kompetencje zdają się dominujące według ankietowanych. Wśród nich są m.in. umiejętność rozwiązywania problemów, motywacja do ciągłego uczenia się, a przede wszystkim wiedza o trendach technologicznych. Jednak to może nie wystarczać do sprawnego wdrażania nowych rozwiązań, które pełnią tak ogromną rolę dla sektora inżynierskiego.
Menedżerowie twierdzą, że dla tej kadry istotne w kwestii Industry 4.0 jest nastawienie na podnoszenie efektywności, dobre zarządzanie projektami oraz naturalnie wiedza o wdrażanych rozwiązaniach.
Co to wszystko tak właściwie oznacza?
Menedżerowie dalej chcą wykorzystywać rozwiązania Industry 4.0 w różnych sektorach. W niektórych udaje się ich więcej wprowadzić, tak jak w produkcji, na inne, typu logistyka prawdziwe zmiany dopiero czekają. Pozostaje jednak pewnikiem to, że czekają one wszystkich, prędzej czy później. Do tego czasu menedżerowie powinni doprowadzić do sytuacji, w której kwalifikacje zarówno ich jak i podwładnych będą na tyle rozwinięte, aby móc sprawnie te rozwiązania zaadaptować.