Mobbing w miejscu pracy – jak przeciwdziałać zachowaniom niepożądanym?

W dobie rosnącej świadomości na temat zdrowia psychicznego, mobbing w pracy stał się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla organizacji na całym świecie. Długotrwałe nękanie, zastraszanie czy izolowanie pracowników nie tylko obniża ich efektywność i motywację, ale może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych oraz narazić firmę na ryzyko prawne i reputacyjne.

W odpowiedzi na te zagrożenia coraz więcej pracodawców wdraża kompleksowe systemy przeciwdziałania mobbingowi. Obejmują one prewencję, monitorowanie oraz skuteczne reagowanie na zgłoszenia. Jednym z kluczowych elementów tych systemów jest powołanie komisji wyjaśniającej – niezależnego ciała, które pomaga rzetelnie i sprawiedliwie rozpatrywać zgłoszenia dotyczące mobbingu i innych niepożądanych zachowań. W niniejszym artykule przybliżymy również, jak zorganizować skuteczne mechanizmy przeciwdziałania mobbingowi. Powiemy, jakie zadania pełni komisja wyjaśniająca oraz jak dzięki niej budować bezpieczne i wspierające środowisko pracy.

System przeciwdziałania niepożądanym zjawiskom – trzy filary

Europejskie podejście do zarządzania ryzykiem psychospołecznym w organizacji opiera się na trzech filarach:

• Przeciwdziałanie – wdrażanie polityk, szkoleń i działań prewencyjnych, które mają na celu zapobieganie występowaniu mobbingu, dyskryminacji i innych niepożądanych zachowań.
• Monitorowanie – regularna ocena i obserwacja sytuacji w miejscu pracy, umożliwiająca szybkie wykrywanie potencjalnych zagrożeń.
• Reagowanie – podejmowanie działań naprawczych w odpowiedzi na zgłoszenia i incydenty, m.in. poprzez uruchomienie postępowania wyjaśniającego.

Komisja wyjaśniająca – definicja i rola w organizacji

Komisja wyjaśniająca to niezależne ciało, powoływane w organizacji do badania zgłoszeń dotyczących niepożądanych zachowań. Wśród nich może znaleźć się mobbing w pracy, ale także dyskryminacja czy inne nieprawidłowości. Jej głównym zadaniem jest przeprowadzenie rzetelnej i obiektywnej analizy zgłaszanych zdarzeń. Dzięki temu zapewnia sprawiedliwe traktowanie wszystkich pracowników, a także utrzymanie zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy.

Do głównych zadań komisji należy:

• przeprowadzanie niezależnego i obiektywnego postępowania wyjaśniającego,
• zbieranie i analiza dowodów
• przesłuchanie stron i świadków,
• sporządzenie raportu z rekomendacjami dla pracodawcy,
• wsparcie polityki organizacji w zakresie przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji,

• budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa wśród pracowników.

Skład i cel powołania komisji wyjaśniającej

Komisja wyjaśniająca może mieć charakter wewnętrzny (złożona z przedstawicieli działów HR, prawnego, compliance, przedstawicieli pracowników), zewnętrzny (eksperci spoza organizacji, np. prawnicy, psychologowie) lub mieszany (łączący pracowników firmy i ekspertów zewnętrznych). Kluczowe jest, aby członkowie komisji byli niezależni i bezstronni, co gwarantuje obiektywność postępowania. Zaleca się, by w składzie znalazł się przedstawiciel pracowników, przedstawiciel pracodawcy oraz osoba z przygotowaniem psychologicznym lub prawniczym.

Celem powołania komisji jest:

• zapewnienie sprawiedliwości – umożliwienie pracownikom bezpiecznego zgłaszania obaw,
• zapobieganie negatywnym zjawiskom – identyfikacja i eliminacja przyczyn mobbingu i dyskryminacji,
• wzmacnianie kultury organizacyjnej – promowanie wartości etycznych, szacunku i zaufania.

Komisja wyjaśniająca odgrywa kluczową rolę w budowaniu etycznej, różnorodnej i zrównoważonej organizacji, wspierając politykę równości i różnorodności. Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji to istotny element społecznej odpowiedzialności biznesu, zwiększający zaangażowanie pracowników, poprawiający wizerunek firmy i promujący wartości DEI (diversity, equity, inclusion).

Ochrona sygnalistów i nowe obowiązki pracodawców

W związku z wdrażaniem unijnej dyrektywy 2019/1937, pracodawcy będą zobowiązani do wdrożenia procedur zgłaszania nieprawidłowości oraz ochrony sygnalistów. Komisja wyjaśniająca może być również wykorzystywana do rozpatrywania tego typu zgłoszeń, przy zachowaniu szczególnej dbałości o anonimowość i bezpieczeństwo zgłaszających.

Mobbing w pracy – podsumowanie

Komisja wyjaśniająca to kluczowy element systemu przeciwdziałania mobbingowi, dyskryminacji i innym niepożądanym zjawiskom w miejscu pracy. Jej skuteczne działanie wzmacnia odporność organizacji, buduje zaufanie pracowników i pozwala również na szybkie oraz sprawiedliwe rozwiązywanie konfliktów. Mobbing w pracy to poważne wyzwanie. Zaleca się, aby każda organizacja wdrożyła jasne procedury zgłaszania i wyjaśniania incydentów oraz regularnie szkoliła pracowników w tym zakresie. Komisje wyjaśniające wzmacniają odporność organizacji i wspierają zarządzanie kryzysowe. Skuteczne reagowanie na przypadki mobbingu i dyskryminacji pozwala na szybkie rozwiązywanie konfliktów, zapobiega eskalacji problemów i chroni reputację firmy.